Nizâmî Gencevî, Hâcû-yi Kirmâni, Nizâmî Gencevî konusu ve Hâcû-yi Kirmâniˋnin Kemâlnâme mesnevisi
Nizami Ganjavi themes and Khaju Kirmani`s “Kamalname”
Anahtar Kelimeler:
Nizâmî Gencevî, Hâcû-yi Kirmâni, “Kemâlnâme”, didaktik üslûpÖzet
Doğu edebiyatında epik şiirin gelişimi, aynı zamanda Nizâmî Gencevî “Hamse”sinin etki alanının incelenmesi, edebiyatşinaslığın güncel sorunlarından biri olmaya devam etmektedir. Sorunun teorik yönleri, yirminci yüzyılın temel bilim alanlarından biri olarak her zaman ilgi odağı olmuştur. A.Y.Krımski, Y.E.Bertels, V.M.Jirmunski, F.Köprülü, A.Sırrı Levend, H.Araslı, M.Mübariz, G.Aliyev, R.Aliyev, R.Azade, G.Begdeli, Halil Yusifli, N.Araslı, İ.Hamidov, T.Kerimli, M.Kazımov, A.B. Kudelin, A.V.Mihaylov, M.Y.Borev ve diğerleri bu alanda önemli bilimsel ve teorik görüşlerde bulunmuşlar.
Sunulan makalede, Nizâmî edebî mektebinin devamcısı, XIV. yüzyılın ünlü filozof şâiri Hâcû-yi Kirmâniˋnin “Hamse”sindeki “Kemâlnâme” mesnevisi incelenmektedir. Araştırmalar, Hâcû-yi Kirmâni “Hamse”sinin, Azerbaycan şiir ekolünün büyük temsilcisi olan Nizâmî Gencevîˋnin hümanist fikir ve sanatsal üslûp özelliklerinin yeni ortaçağ dönemine uygun modern bir devamı olduğunu göstermektedir.
Eser 12 bölümden oluşarak: münacat, naat, şâirin akıl hocası Ebû İshak Kâzerûnîˋnin methi, seyru süluk, sâlikin sonsuz dünyaya geçişi, sâlikin 4 öge ‒ su, toprak, rüzgar ve ateşle mükâlemesi, ateşle diyalogunda yaşam dünyasına işaret etmek, seyru süluk yolculuk yapmak, nihayete eren dünyadan sonsuz dünyaya geçiş, avcı kalplerin beyanı, suskunluğun erdemi ve özellikleri, Aristotelesˋin hikâyesi, zamanın hakikatsizliği, Emîrüˋl-müˋminîn Hz. Ali ile savaşı, genç Gazi ve Rum imparatorunun kızı, Hasan Basrîˋnin, İbrahim Edhemˋin, Sultan Mahmud Gaznevî ve Hindistan kralının oğlu, Îmam Gazzâlî ve kardeşinin, Hızırˋa her zaman hasret duyan kralın hikâyesi, sözün önceliği yani Allahˋa bağlılık ve anlam üzerine özel başlıklar, diğer ilginç kısımlar Hâcû-yi Kirmâniˋnin zengin ideolojik ve felsefi görüşlerini, sanatsal gücünü yansıtmaktadır. Eserin sonunda Ebû İshak Cemâleddinˋin İncuˋyu övmesi, oğlu Mucireddin Ebû Saîd Aliˋnin nasihati ve kitabın tamamlanması ile ilgili bölümler Hâcû-yi Kirmâni yaratıcılığının mükemmel sanatsal ve felsefi özelliklerini göstermektedir.
Yazıda, Hâcû-yi Kirmâni “Hamse”sinin henüz tam olarak çalışılmamış “Kemâlnâme” adlı felsefi içerikli didaktik eseri, incelemeye dahil edilmiştir. Burada şâirin tarihî ve felsefi meseleler, aynı zamanda şâirin şiirle ilgili araştırmaları ele alınmaktadır
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 ULUSLARARASI SANAT TASARIM VE EĞİTİM DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Uluslararası Sanat ve Tasarım Dergisi'nde yayımlanan tüm çalışmalar Creative Commons 4.0 CC-BY lisansı ile lisanslanmıştır.
Bunları yapmakta özgürsünüz:
- Bu eseri her boyut ve formatta paylaşabilir — kopyalayabilir ve çoğaltabilirsiniz.
- Materyalden Adapte edebilir — karıştırabilir, aktarıp ve eserin üzere atıf yapabilirsiniz.
- Her türlü amaç için, ticari amaç da dahil kullanabilirsiniz.
Alttaki şartlar altında:
-
Atıf — uygun bilgiyi, lisansa linki ve değişiklik yapıldıysa değişiklik bilgisini vermelisiniz. Sizi veya kullanımınızı lisansörün onayladığı bilgisini içermemek kaydıyla, size uygun şekilde bu işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.
-
Aynı Lisansla Paylaş — Eğer materyali karıştırdınızsa, aktardınızsa ya da materyalin üzerine çalıştınızsa yeni yeni yayını Uluslararası Sanat ve Tasarım Dergisi lisansı (atıf) ile dağıtabilirsiniz.
- Ek sınırlamalar yoktur — Lisansın izin verdiği hakları başkaları üzerinde kanunlarla ya da teknolojiyi kullanarak sınırlayamazsınız.
- TELİF HAKKI VE YAZAR SÖZLEŞMESİ FORMU
- Creative Commons 4.0 CC-BY lisansı gereği tüm yazarlar telif hakkı formu doldurmalı ve sisteme yüklemelidir. Telif formunu https://dergipark.org.tr/tr/download/journal-file/19548 indirebilirsiniz.
